توانبخشی بعد از سکته مغزی و اختلالات حرکتی
سکته مغزی یکی از مهم‌ترین علل ناتوانی حرکتی در بزرگسالان است که می‌تواند کنترل حرکت، تعادل و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره را مختل کند. بیماران بعد از سکته مغزی اغلب با ضعف یک طرف بدن، اختلال در هماهنگی حرکتی، مشکل در راه رفتن و انجام کارهای روزانه مواجه می‌شوند.
توانبخشی تخصصی بعد از سکته مغزی به بازگرداندن عملکرد حرکتی، تقویت عضلات، بهبود تعادل و افزایش استقلال بیماران کمک می‌کند. بخش طب فیزیکی و توانبخشی بیمارستان ایرانمهر با برنامه‌های مدرن و فردمحور، مسیر بازگشت بیماران به زندگی فعال را هموار می‌سازد.
درک اختلالات حرکتی پس از سکته مغزی
۱. انواع اختلالات حرکتی
ضعف یا فلج یک طرف بدن (Hemiplegia/Hemiparesis): کاهش قدرت عضلات یک سمت بدن
اختلال در هماهنگی حرکتی (Ataxia): ناتوانی در انجام حرکات دقیق
اسپاستیسیتی (Spasticity): افزایش تنش عضلانی و گرفتگی غیرارادی
مشکلات راه رفتن (Gait Disturbances): اختلال در تعادل و هماهنگی پاها
۲. پیامدهای اختلالات حرکتی
کاهش استقلال در انجام فعالیت‌های روزانه
افزایش خطر زمین خوردن و آسیب ثانویه
اختلال در توانایی کاری و اجتماعی
کاهش کیفیت زندگی و اعتماد به نفس
بیشتر بخوانیم : پیشگیری و درمان آسیب‌های ورزشی شانه و آرنج
اهداف توانبخشی بعد از سکته مغزی
بازگرداندن توانایی حرکت و کنترل عضلانی
تقویت عضلات و کاهش اسپاستیسیتی
بهبود تعادل و هماهنگی حرکتی
آموزش راهکارهای جبران اختلالات حرکتی
افزایش استقلال و کیفیت زندگی
روش‌های درمان و توانبخشی تخصصی
۱. تمرینات حرکتی و تقویتی
تمرینات کششی و انعطاف‌پذیری: کاهش گرفتگی عضلات و افزایش دامنه حرکت
تمرینات مقاومتی: بازگرداندن قدرت عضلات اندام فوقانی و تحتانی
تمرینات عملکردی: شبیه‌سازی فعالیت‌های روزمره برای بازتوانی دقیق
۲. تمرینات تعادلی و هماهنگی
تمرینات ایستادن و راه رفتن: کاهش خطر زمین خوردن
تمرینات روی سطح نرم یا توپ تعادلی: بهبود هماهنگی و کنترل بدن
تمرینات دیداری-حرکتی: افزایش دقت و سرعت پاسخ حرکتی
۳. تکنیک‌های تخصصی فیزیوتراپی
الکتروتراپی و تحریک عصبی: کاهش اسپاستیسیتی و تقویت عضلات ضعیف
اولتراسوند و لیزر درمانی: تسریع ترمیم بافت و کاهش درد ناشی از اسپاسم
تکنیک‌های دستی و ماساژ درمانی: کاهش تنش عضلانی و افزایش دامنه حرکتی
۴. تجهیزات مدرن توانبخشی
ریل تمرینی و دوچرخه ثابت برای اندام‌ها
تخته تعادل و ابزارهای دیجیتال تحلیل حرکت
رباتیک توانبخشی و تحریک عملکرد عصبی-عضلانی
۵. درمان چندبخشی و فردمحور
ارزیابی مداوم پیشرفت بیمار
تطبیق تمرینات با نیاز و مرحله بهبود
همکاری بین فیزیوتراپیست، کاردرمانگر و پزشک متخصص
مراحل توانبخشی بعد از سکته مغزی
۱. مرحله حاد (اولین روزها تا هفته‌ها)
هدف: جلوگیری از تحلیل عضلات و حفظ دامنه حرکتی
فعالیت‌ها: حرکات Passive (غیر فعال) برای اندام‌ها، تنفس عمیق، مراقبت از پوست
۲. مرحله بهبودی اولیه (هفته‌ها تا ماه‌ها)
هدف: شروع حرکت فعال و تقویت عضلات
فعالیت‌ها: تمرینات فعال-کمک‌کننده، ایستادن با کمک، تمرینات تنفسی و تعادلی
۳. مرحله بازتوانی پیشرفته (ماه‌ها بعد)
هدف: بازگرداندن توانایی انجام فعالیت‌های روزمره
فعالیت‌ها: تمرینات مقاومتی، راه رفتن بدون کمک، هماهنگی حرکتی، تمرینات عملکردی
۴. مرحله توانبخشی طولانی‌مدت
هدف: حفظ عملکرد و پیشگیری از عود اختلالات حرکتی
فعالیت‌ها: برنامه تمرینی روزانه، تمرینات خانه، پیگیری پزشکی و فیزیوتراپی
تمرینات پیشنهادی برای بیماران سکته‌ای
(تحت نظر فیزیوتراپیست ایرانمهر انجام شود)
تمرینات Passive و Active اندام‌ها: کاهش خشکی و حفظ دامنه حرکتی
پل لگنی (Bridge) و اسکوات سبک: تقویت عضلات لگن و پاها
تمرینات راه رفتن با حمایت: بازیابی تعادل و هماهنگی
تمرینات دست و انگشتان: بهبود مهارت‌های دقیق و نگهداری اشیاء
تمرینات تعادلی روی سطح نرم یا توپ: افزایش کنترل بدن و کاهش زمین خوردن
مزایای توانبخشی تخصصی سکته مغزی
بازگشت سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره و استقلال
کاهش اسپاستیسیتی و گرفتگی عضلات
پیشگیری از ضعف و تحلیل عضلات
افزایش هماهنگی و تعادل حرکتی
بهبود کیفیت زندگی و اعتماد به نفس
چه کسانی بیشتر به توانبخشی نیاز دارند؟
بیماران با سکته مغزی حاد یا قدیمی
افرادی با ضعف اندام‌ها و اختلال تعادل
بیماران با اسپاستیسیتی و گرفتگی عضلات
کسانی که کنترل حرکتی دقیق ندارند
افرادی که پس از سکته نیاز به بازگشت به فعالیت‌های روزمره دارند
نکات پیشگیری و سبک زندگی برای بیماران سکته‌ای
رعایت برنامه تمرینی و توصیه‌های فیزیوتراپیست
فعالیت‌های سبک و منظم برای حفظ انعطاف و قدرت عضلانی
تغذیه سالم و مناسب برای بهبود عملکرد عصبی و عضلانی
استفاده از ابزار کمکی هنگام نیاز (عصا، واکر)
پیگیری پزشکی منظم و کنترل فشار خون و قند
توانبخشی بعد از سکته مغزی و اختلالات حرکتی، مسیر بازگشت بیمار به استقلال و زندگی فعال است. تمرینات حرکتی، تقویتی و تعادلی، تکنیک‌های فیزیوتراپی و تجهیزات مدرن، کلید بازتوانی موفق هستند.
بخش طب فیزیکی و توانبخشی بیمارستان ایرانمهر با برنامه‌های فردی، پیگیری مستمر و تیم متخصص، بهترین مسیر را برای بازگشت بیماران سکته‌ای به زندگی فعال و بدون درد فراهم می‌کند.
نظر بدهید
(0 نظر)