پیچ خوردگی مچ پا: دلایل، علائم، تشخیص و درمان

پیچ خوردگی مچ پا یکی از آسیب‌های شایع در تمام سنین است که می‌تواند به دلیل کشش یا پارگی رباط‌های محافظ مچ پا اتفاق بیافتد. این نوع آسیب‌ها می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد. در اکثر موارد، آسیب‌ها به طور موقت و با درمان‌های ابتدایی مانند استراحت و استفاده از یخ بهبود می‌یابند. در صورتی که آسیب شدید باشد و درد یا تورم بیش از حد باشد، مراجعه به پزشک الزامی است.

توصیف بیماری:

رباط‌ها بافت‌های فیبری محکمی هستند که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. در مچ پا، رباط‌ها مسئول اتصال استخوان‌ها و حفظ ثبات مفصل هستند. در اکثر موارد، آسیب به رباط‌های خارجی (لترال) مچ پا وارد می‌شود که می‌تواند شامل پارگی میکروسکوپی یا حتی پارگی کامل رباط‌ها باشد. در موارد شدید، آسیب‌های رباطی می‌توانند منجر به بی‌ثباتی مفصل شوند که در درازمدت آسیب‌های استخوانی و غضروفی را به همراه دارد.

علل پیچ خوردگی مچ پا

پیچ خوردن مچ پا می‌تواند در فعالیت‌های مختلفی رخ دهد، از جمله:

• راه رفتن یا ورزش کردن بر روی سطوح ناهموار
• زمین خوردن یا پیچ خوردن پا
• ورزش‌هایی که نیاز به حرکات پیچشی دارند مانند بسکتبال، فوتبال یا تنیس
• برخورد با فرد دیگری در حین ورزش که باعث ایجاد پیچش در پا شود

علائم پیچ خوردگی مچ پا

• درد: یکی از اصلی‌ترین علائم پیچ خوردگی مچ پا است.
• تورم: ناحیه آسیب‌دیده معمولاً متورم می‌شود.
• حساسیت: لمس ناحیه آسیب‌دیده باعث ایجاد درد می‌شود.
• کبودی: ممکن است در ناحیه آسیب‌دیده کبودی مشاهده شود.
• بی‌ثباتی: در موارد پارگی کامل رباط‌ها، مفصل مچ پا بی‌ثبات می‌شود.

در صورت پارگی شدید رباط‌ها، ممکن است صدای “پاپ” هنگام آسیب شنیده شود.

معاینه بالینی و تشخیص

پزشک معمولاً با معاینه فیزیکی می‌تواند شدت آسیب را تشخیص دهد. برخی از روش‌های تصویربرداری که ممکن است برای تشخیص استفاده شوند عبارتند از:

1. عکس رادیولوژی (X-ray): برای رد احتمال شکستگی استخوان.
2. MRI: در صورت شک به آسیب‌های شدید رباط‌ها یا غضروف‌ها.
3. سونوگرافی: برای مشاهده وضعیت رباط‌ها و بررسی ثبات مفصل.

طبقه‌بندی شدت آسیب:

1. آسیب خفیف (گرید 1): کشش جزئی یا پارگی میکروسکوپی رباط‌ها، تورم و حساسیت خفیف.
2. آسیب متوسط (گرید 2): پارگی ناقص رباط‌ها، تورم و حساسیت متوسط.
3. آسیب شدید (گرید 3): پارگی کامل رباط‌ها، تورم شدید و بی‌ثباتی مفصل.

درمان خانگی پیچ خوردگی مچ پا

تقریباً تمام موارد پیچ خوردگی مچ پا با درمان‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند. برنامه درمانی معمولاً شامل سه مرحله است:

1. مرحله اول (استراحت و کاهش تورم): در این مرحله، استفاده از یخ و محافظت از مچ پا بسیار مهم است.
2. مرحله دوم (بازگرداندن دامنه حرکت و تقویت مفصل): این مرحله شامل ورزش‌های تقویتی و بازتوانی است.
3. مرحله سوم (بازگشت به فعالیت‌های ورزشی): پس از بهبودی، فرد می‌تواند به تدریج به فعالیت‌های پیچشی و ورزش‌های سنگین‌تر بازگردد.

دیگر درمان در منزل:

برای آسیب‌های خفیف‌تر، پروتکل درمانی RICE می‌تواند مفید باشد:

• استراحت: از راه رفتن و فشار آوردن بر روی پا خودداری کنید.
• یخ: استفاده از یخ برای کاهش تورم (20 تا 30 دقیقه، 3 یا 4 بار در روز).
• فشار: استفاده از باند یا پانسمان کشی برای بی‌حرکت نگه داشتن پا.
• بالا بردن: مچ پا را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.

درمان دارویی:

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ناپروکسن یا ایبوپروفن برای کاهش درد و تورم مفید هستند.

درمان غیرجراحی:

در موارد متوسط تا شدید، علاوه بر درمان‌های ذکر شده، استفاده از دیگر درمانهای تخصصی تر نیز با تجویز پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی بسیار کمک کننده خواهد بود .

پیچ خوردگی مچ پا

برای پیشگیری از پیچ خوردگی مچ پا، تقویت عضلات اطراف مچ و بهبود انعطاف‌پذیری بسیار مهم است. همچنین، توصیه می‌شود:

• قبل از ورزش بدن خود را گرم کنید.
• هنگام راه رفتن بر روی سطوح ناهموار مراقب باشید.
• از کفش مناسب استفاده کنید.

با رعایت این نکات و انجام تمرینات پیشگیرانه، می‌توان خطر پیچ خوردگی مچ پا را کاهش داد.